Do czego wykorzystuje się nasiona gryki?

Gryka to roślina z rodziny rdestowatych, która rośnie w klimacie umiarkowanym Europy i Azji. Przez człowieka wykorzystywany jest głównie jeden jej gatunek, gryka zwyczajna, która uprawiana jest również w Polsce. Nasiona gryki znajdują szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach ludzkiego życia. Jakie właściwości mają nasiona gryki i do czego się ich używa?

Przemysł spożywczy

Nasiona gryki są wykorzystywane przede wszystkim w przemyśle spożywczym. Są bogate w składniki odżywcze: znajduje się w nich od 10 do 20% białka o korzystnym składzie aminokwasowym, a także witaminy z grupy B, fosfor, żelazo, miedź, cynk oraz inne cenne substancje. Ponadto nasiona gryki nie zawierają glutenu, więc są dozwolone (a wręcz wskazane) w diecie bezglutenowej. Spożycie gryki nie wywołuje szybkiego wzrostu wydzielania insuliny, więc jest ona odpowiednia dla cukrzyków.

Najbardziej znanymi produktami z gryki są kasza gryczana i płatki gryczane. Kaszę można jeść jako samodzielne danie z sosem i warzywami lub dodawać do ciast, pieczeni i innych potraw mięsnych. Innym produktem z gryki jest mąka gryczana, która w Polsce nie jest tak popularna, jak mąka pszenna, ale jest ważnym składnikiem kuchni indyjskiej (stosuje się ją między innymi do produkcji pieczywa) oraz chińskiej i japońskiej, gdzie jest podstawową mąką lub dodatkiem do produkcji makaronów.

Rolnictwo

W połączeniu z innymi roślinami, na przykład motylkowatymi, owsem czy słonecznikiem, grykę stosuje się jako paszę dla zwierząt hodowlanych. Jak potwierdzają pracownicy sklepu Małopolskiej Hodowli Roślin, słoma gryczana jest odpowiednim pożywieniem dla bydła. Można ją kisić, a w połączeniu z innymi paszami nadaje się do produkcji mieszanek paszowych, brykietów i granulatów. Produkty uboczne przerobu gryki na kaszę i mąkę są wartościową paszą dla trzody chlewnej i ptactwa. Nie powinno się jednak karmić zwierząt (a zwłaszcza owiec, trzody chlewnej i jasno umaszczonego bydła) paszą zawierającą tylko grykę, ponieważ może ona wywoływać zjawisko zwane fagopiryzmem, czyli uczulenie na światło wywołujące wysypkę, podrażnienia skóry czy wypadanie sierści.

Ziołolecznictwo i przemysł farmaceutyczny

Gryka zawiera flawonoidy, które poprawiają elastyczność żył i wspomagają układ krwionośny; działają też przeciwzapalnie i przeciwutleniająco. Dzięki temu jest ona szeroko wykorzystywana w ziołolecznictwie. Cieszy się popularnością w rosyjskiej medycynie ludowej i medycynie chińskiej. Gryka zawiera także rutynę, którą wykorzystuje się w leczeniu blizn pooperacyjnych oraz osłonowo przy działaniu promieniowania rentgenowskiego na ciało człowieka.